Do konsultacji publicznych trafił projekt nowelizacji rozporządzenia ministra edukacji dotyczący niezadawania prac domowych uczniom klas I–III szkół podstawowych i braku obowiązku wykonywania prac domowych przez uczniów klas IV–VIII szkół podstawowych. Temat likwidacji prac domowych jest szeroko dyskutowany. Czy jest to dobry, czy – zły pomysł MEN? Przedstawiamy wypowiedzi i najświeższe informacje.  

Likwidacja prac domowych – za i przeciw

Ministra edukacji Barbara Nowacka już na początku swojej kadencji ogłosiła plan ograniczenia zadań domowych. Wzywała nauczycieli do unikania przydzielania prac domowych w okresie świątecznym. Później, omawiając plany dla klas IV–VIII, stwierdziła, że prace domowe w tych klasach nie będą obowiązkowe ani oceniane. Innymi słowy, nauczyciele będą mieli swobodę w zadawaniu prac, jednakże nie będą mieli uprawnień do ich oceniania.

Proponowane zmiany dotyczące – co należy podkreślić – wybranych rodzajów prac domowych (prace pisemne i praktyczne), w odniesieniu do szkoły podstawowej, mają związek z obserwowaną od wielu lat praktyką zadawania uczniom nadmiernej ilości zadań do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych – czytamy w uzasadnieniami do projektu.

Ponadto w uzasadnieniu można też przeczytać, że: Nadmierna ilość prac domowych może prowadzić do zmęczenia uczniów, zmniejszenia zainteresowania nauką, a nawet zwiększenia nierówności edukacyjnych z uwagi na zróżnicowane zasoby dostępne w domu i wsparcie uczniów przez rodziców – napisano.

Jeżeli projekt wejdzie w życie, oznacza to, że:

• nauczyciele nie będą mogli zadawać prac domowych uczniom klas I–III szkoły podstawowej;
• nauczyciele nie będą mogli wyciągać konsekwencji za nieodrobienie pracy domowej przez uczniów klas IV–VIII szkoły podstawowej.

 
W wypadku starszych uczniów nauczyciele nadal będą uprawnieni do wyznaczania i oceniania zadań domowych. Według Ministerstwa Edukacji Narodowej uczniowie szkół ponadpodstawowych i szkół podstawowych dla dorosłych mają już zdolność do samodzielnego planowania nauki i osobistego rozwoju. W związku z tym w tych szkołach powinno się zachować możliwość zadawania i oceniania prac domowych – jako jednego z narzędzi oceny wiedzy i umiejętności uczniów.

Z danych PISA dla Polski wynika, że czas spędzony na odrabianiu zadań domowych wynosi średnio 1,7 h dziennie, godzinę i 40 minut. Czy to dobrze, że zostaną zlikwidowane? Moim zdaniem nie. – komentuje Tomasz Rożek, popularyzator nauki, fizyk, dziennikarz naukowy i założyciel Fundacji Nauka. To Lubię.

Czym jest jednak zadanie domowe? I jakie korzyści przynosi uczniom? Jak podkreśla Tomasz Rożek, zadanie domowe może przybierać wiele form i niesie za sobą wiele korzyści, w tym uczy dzieci samodzielności, umiejętności planowania i zarządzania sobą w czasie. Ponadto czas poświęcony na wykonanie zadań domowych po lekcjach, samodzielnie pozwala uczniom pracować we własnym tempie. Aspekt powtarzania wiadomości po lekcjach zwiększa skuteczność przyswajania wiedzy.

Likwidacja prac domowych spowoduje, że słabszy uczeń stanie się jeszcze słabszy. Nauczyciel nie wyrobi się na lekcji z dostatecznym wytłumaczeniem materiału, nie zada go do domu, a na kolejnej lekcji będzie już omawiał kolejną partię. Uczeń sam przecież w domu nie będzie próbował nauczyć się tego, czego nie zrozumiał, a rodzice stracą argument, że dziecko musi przygotować się do lekcji. – komentuje Krzysztof Ceglarski, tata ósmoklasisty i nauczyciel matematyki.

Zarządzania czasem i samodzielnego myślenia, tego dziecko musi się uczyć od najmłodszych lat. – podsumowuje Jacek Staszewski, historyk.

W prowadzonej szeroko dyskusji słychać głosy mówiące o wątpliwej kolejności zmian wprowadzanych przez MEN. Najpierw trzeba zmniejszyć podstawę programową, ustalić inną siatkę godzin na poszczególne przedmioty, a na końcu ograniczać prace domowe – uważa polonistka Agata Orzechowska.

Wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer przyznała, że – według badań – jedno z najczęstszych uzasadnień zadawania prac domowych brzmi: nie mogę zdążyć zrealizować podstawy programowej.
 

Wyniki sondażu w kwestii likwidacji prac domowych

Z badania przeprowadzonego przez firmę Research Partner wynika, że 39 procent Polaków popiera projekt likwidacji prac domowych w szkołach podstawowych, podczas gdy 43 procent jest przeciwnych takiemu rozwiązaniu. Spośród ankietowanych 18 procent nie miało wyrobionego zdania na ten temat.

Sondaż przeprowadzono w dniach 2–5 lutego na próbie 1119 osób pełnoletnich reprezentującej różne grupy wiekowe, płci oraz wielkości miejscowości zamieszkania.

Respondenci byli pytani o swoje stanowisko wobec propozycji likwidacji prac domowych w szkołach podstawowych. Wyniki pokazały, że 14 procent badanych odpowiedziało „zdecydowanie tak”, 25 procent – „raczej tak”, 24 procent – „zdecydowanie nie”, a 19 procent – „raczej nie”. Ostatecznie 18 procent osób zdecydowało się odpowiedzieć „trudno powiedzieć”.

Wyniki sondażu jasno pokazują, że wiek respondentów ma istotny wpływ na ich stanowisko. Najmłodsi z nich, w przedziale wiekowym 18–24 lat, wykazują największe poparcie dla zmian i likwidacji prac domowych. W tej grupie wiekowej aż 55 procent respondentów opowiedziało się za takimi zmianami, co stanowi wyraźny wzrost w stosunku do średniej ogólnej wynoszącej 39 procent.

Zmiany w zadawaniu prac domowych miałyby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw.

Na temat wątpliwości związanych z zadaniami domowymi pisaliśmy również TUTAJ. Zachęcamy do dzielenia się z nami Państwa opiniami, pisząc do nas na adres info@operon.pl.

Źródła:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (projekt z 26 stycznia 2024 r.), https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254 (dostęp: 07.02.2024).
2. Tomasz Rożek, https://www.facebook.com/naukatolubie/videos/1085232419191147/ (dostęp: 07.02.2024).
3. Serwis Samorządowy PAP, https://samorzad.pap.pl/kategoria/edukacja/projekt-rozporzadzenia-ws-niezadawania-prac-domowych-trafil-do-konsultacji (dostęp: 07.02.2024).
4. Małgorzata Gradkowska, Koniec prac domowych? Od kwietnia zacznie się rewolucja, https://www.zawszepomorze.pl/koniec-prac-domowych-opinie (dostęp: 07.02.2024).
5. Marta Wysocka, Portal Epedagogika, https://epedagogika.pl/aktualnosci/brak-prac-domowych-w-praktyce-analiza-projektu-rozporzadzenia-men-7662.html (dostęp: 07.02.2024).
6. https://operon.pl/Aktualnosci/Edukacja-w-Polsce/Koniec-z-pracami-domowymi