Zaprosiliśmy przedstawicieli różnych środowisk edukacyjnych do wspólnej debaty na temat obecnie wdrażanej reformy w szkołach ponadpodstawowych. Spotkanie odbyło się 1 kwietnia. Poprowadził je Przemysław Staroń ‒ Nauczyciel Roku 2018. 

 
W rozmowie wzięli udział:

• dr Monika Kończyk, Pomorska Kurator Oświaty;
• Oktawia Gorzeńska, dyrektor XVII LO w Gdyni;
• Paweł Lęcki, nauczyciel II LO w Sopocie;
• Maciej Hoffmann, uczeń V LO w Gdańsku.

Wspólnie z naszymi gośćmi reprezentującymi różne punkty widzenia, różne potrzeby i różne doświadczenia poruszyliśmy aktualne, ważne tematy:

➡Reforma w szkołach ponadpodstawowych ‒ bułka z masłem czy twardy orzech do zgryzienia?
➡Nowoczesne nauczanie ‒ jakie powinno być, żeby było skuteczne?
➡Agresja wśród młodzieży ‒ palący problem czy burza w szklance wody?

Naszym celem było nie tylko szukanie odpowiedzi na powyższe pytania, lecz także znalezienie konstruktywnych rozwiązań.

ZOBACZ DEBATĘ

 
Reforma w szkołach ponadpodstawowych ‒ bułka z masłem czy twardy orzech do zgryzienia?

Czy można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie? Zdaniem naszych gości – nie. Ten temat nie powinien być rozpatrywany zero-jedynkowo. Można dostrzec i plusy, i minusy tej zmiany. Dr Monika Kończyk, Pomorska Kurator Oświaty, w obrazowy sposób wyraziła swoją opinię, określając reformę jako bułkę posypaną orzeszkami. Tymi orzeszkami, a nawet rodzynkami nazwała powrót do czteroletniej formuły liceum. Przedłużony okres nauki, jak zakłada, da nauczycielom więcej czasu na budowanie lepszych relacji i przygotowanie ucznia do życia, dalszej edukacji i dokonywania słusznych wyborów.

Sami nauczyciele natomiast czują potrzebę zmiany i dostosowania się do współczesnego świata. Jednym z ważniejszych aspektów umożliwiających taką zmianę jest zastanowienie się nad obecną podstawą programową – to właśnie ona, jak twierdzą, powinna się zmienić najbardziej. Kluczowym zadaniem jest danie przestrzeni uczniowi, kształcenie w nim myślenia, analizowania, argumentowania, a nie odtwórczej nauki na pamięć. Wszyscy rozmówcy przypisują szkole dużą rolę wychowawczą, kładą nacisk na olbrzymią potrzebę nawiązywania kontaktów, na wzajemną rozmowę między uczniem a -nauczycielem.

Podczas debaty parokrotnie podkreślono że uczeń ma czuć się w szkole tak dobrze,jak w domu –  i ten dom trzeba stworzyć w dużej mierze przez świadome działania nauczycieli.

W przeprowadzonej jeszcze przed debatą ankiecie ponad 80% nauczycieli określiło reformę jako kwestię niełatwą.

Co, zdaniem naszych gości, należy zrobić z tym twardym orzechem, czy jest on w ogóle do zgryzienia?

W opinii uczestników debaty powinno się wypracować nowy model edukacji, dostosowany do obecnego życia, do współczesnego ucznia. Wszyscy jednogłośnie na pierwszy plan wysunęli potrzebę budowania relacji i wzajemnego szacunku, bo, jak podkreślali uczestnicy debaty, najważniejszy jest dialog, rozmowa z wykorzystaniem racjonalnych argumentów, umiejętność słuchania i akceptowanie inności. Jednocześnie tym, co najważniejsze – i być może zdumiewające, bo padło z ust samych pedagogów – jest fakt, że nauczyciel powinien zacząć do samego siebie. To właśnie nauczyciel powinien budować szacunek do edukacji, począwszy do okazywania szacunku względem innych nauczycieli i oczywiście uczniów. Tylko takie pozytywne emocje można przekazywać uczniom i ich rodzicom i na tej podstawie kształtować młode pokolenia. Zdaniem naszych gości, jedną z ważniejszych ról nauczyciela jest tworzenie pokolenia ludzi myślących. By to zrealizować, należy przede wszystkim zacząć od siebie, być poszukiwaczem, kimś, kto buduje relacje i znajduje własne metody dotarcia do ucznia – to ważne słowa wypowiedziane przez Oktawię Gorzeńską, dyrektor XVII LO w Gdyni.
 

Maturzysta, Maciej Hoffmann, jako przedstawiciel środowiska uczniowskiego, postulował, by uczeń był współtwórcą edukacji. Jego potrzeby i możliwości powinny być również wzięte pod uwagę w reformowanej szkole.

Bez względu na stanowisko, wiek czy doświadczenie, wszyscy uczestnicy debaty za najważniejsze zadanie w obliczu reformy uznali dialog różnych środowisk edukacyjnych. Budowanie relacji, szacunku i zaufania to sposób na stworzenie takiej szkoły, która ma szanse stać się wspólnym domem.

Nowoczesne nauczanie - jakie powinno być, żeby było skuteczne?

Technologie nie zastąpią humanizmu – to najważniejsze przesłanie naszych ekspertów.

Według nich nowoczesność to nie sprzęty czy gadżety, lecz człowiek kreatywny, z nowoczesnymi relacjami , który podróżuje w głąb siebie i odkrywa nowe możliwości. To także wychodzenie poza dotychczasowe granice, otwieranie przestrzeni i siebie.

Obecnie każdy z nas ma szybki i łatwy dostęp do wiedzy – ale w nauce nie chodzi o suche fakty. Ważniejsza od nich, jak podkreślają eksperci, jest nauka myślenia, argumentowania, przygotowania do późniejszego życia, a w tym żaden sprzęt nie zastąpi człowieka. Szkoła powinna rozwijać, stwarzać przestrzeń, kierunkować. Tego, zdaniem naszych gości, brakuje w dzisiejszej edukacji. Zbyt duży nacisk kładzie się na zdanie egzaminów, zbieranie punktów do kolejnej szkoły, wyuczanie się wymaganego materiału.  To nie jest nowoczesne nauczanie wspierające młodego człowieka w przyszłym życiu.

Oprócz wysłuchania zdania uczestników debaty, mieliśmy także okazję poznać opinie licealistów. Podzielili się z nami swoimi, jakże dojrzałymi, przemyśleniami o obecnej szkole. Duży nacisk w swoich wypowiedziach kładli na kreatywne sposoby nauki, dialog oparty na obustronnym szacunku, korzystanie z zasobów z całego świata. Wyrażali potrzebę nauki nie tylko pod kątem egzaminu, ale przydatnej na całe życie. Negatywnie oceniali jednostronne wykłady nauczycieli, które nie dają możliwości interakcji z uczniami.

 Nasi uczestnicy, co może wydawać się zaskakujące, zupełnie nie kojarzą nowoczesności z nowinkami technologicznymi. Owszem, przyznają, że są one pomocne, ułatwiają życie i chętnie się z nich korzysta na co dzień, jednak to człowiek jako jedyny może mieć wpływ na prawdziwie nowoczesną naukę, to on może –  i powinien – być drogowskazem do nowoczesnego życia.

Nowoczesność to dostosowywanie metod nauczania do otaczającego świata, to reagowanie na zmiany i kształtowanie nowoczesnego pokolenia.

Agresja wśród młodzieży – palący problem czy burza w szklance wody?

W trakcie tej części debaty nasi uczestnicy zwrócili szczególną uwagę na takie aspekty, jak empatia, szacunek, dialog –  czyli po raz kolejny na rolę człowieka.

Palącym problemem jest przemoc psychiczna wobec dzieci i młodzieży, z której często -nie zdajemy sobie sprawy. Młodzi potrzebują wsparcia. Zdaniem naszych gości, w szkołach brakuje autorytetu nauczyciela. Kadra pedagogiczna powinna budować wśród uczniów nie tylko zaufanie merytoryczne, ale też być autorytetem człowieczeństwa. Według Pawła Lęckiego, nauczyciela II LO w Sopocie, zadaniem nauczyciela powinno być rozwijanie empatii i inteligencji emocjonalnej. W szkołach istnieją różnorodne procedury, ale deficytem jest element ludzki.

Z kolei dr Monika Kończyk zwróciła uwagę na potrzebę kompetencji mediacyjnych u nauczycieli.

Oktawia Gorzeńska jest zdania, że powinno się budować grupy wsparcia, wzajemnej pomocy,nieobarczonej ocenianiem innych. Punktem wyjścia dla ucznia ma być poznanie swoich emocji i praca nad nimi. Gdy jesteśmy spokojniejsi i rozumiemy siebie, jak podkreśla gość, wówczas przemoc czy agresja mogą mieć zdecydowanie mniejszy wymiar.

Uczestnicy debaty zgodnie stwierdzili, że wzajemny szacunek to jeden z ważniejszych elementów w ich pracy. Kluczowym jest niedzielenie się na lepszych i gorszych. Bez względu na to, jak bardzo się różnimy, powinniśmy szanować drugą stronę, być bardziej wyrozumiali i otwarci. Musimy potrafić rozmawiać, nauczyć się z szacunkiem podchodzić do innychi ich opinii, doceniać tę inność, akceptować, przekonywać i dawać się przekonywać.

Jakie słowa-klucze zostają nam w pamięci po debacie?

Rozmowa, dialog, szacunek, zaufanie. Akceptacja inności i otwarcie się. Wspólnie stworzony dom nauczycieli i ucznia – to recepta na zreformowanie edukacji.

Jeśli zaczniemy pracę do samego siebie, to z pewnością przekształcimy twardy orzech do zgryzienia w bułkę z masłem.
Niech to zdanie pozostanie naszym wspólnym przesłaniem w drodze przez nową reformę edukacji.

Zapraszamy do śledzenia naszego fanpage’a na FB, gdzie sukcesywnie zamieszczamy istotne informacje, opinie i inspiracje dotyczące nowej reformy. Zachęcamy też do obejrzeniapełnej relacji z debaty i poznanie komentarzy innych nauczycieli.
 

Zainteresowały Państwa tematy poruszane w debacie i chcieliby Państwo je zgłębić?

Zapraszamy do wzięcia udziału w kursie, w którym umieściliśmy praktyczne rozwiązania, narzędzia i pomysły na wdrażanie reformy w trzech obszarach, o których rozmawialiśmy z naszymi ekspertami. Autorem jednego z modułów jest nasz prowadzący – Przemysław Staroń! ZOBACZ.